Polscy adwentyści w Australii (2)

Polski Kościół ADS w Adelaide

Pierwszy odcinek jest tutaj.

Początki polskiego zboru Kościoła ADS w Adelaide związane są z powstałym tam w roku 1961 zborem słowiańskim. Pod koniec lat pięćdziesiątych w dużej liczbie przyjeżdżających imigrantów, znalazła się pewna liczba adwentystów dnia siódmego z różnych grup etnicznych. Pracą wśród tych imigrantów zajmował się pr C. H. R. Rieckmann, z pochodzenia Niemiec. Nie tylko zajmował się opieką nad tymi ludźmi, ale także załatwiał odpowiednie papiery oraz pożyczki ze Światowej Rady Kościołów na podróż do Australii. Okazało się, że wśród tych imigrantów sporą grupę stanowili adwentyści rosyjscy (przeważnie z Chin), ukraińscy, z Jugosławii, a także z Polski. Pastor Rieckmann nie znał żadnego słowiańskiego języka. Za pośrednictwem Konferencji Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w S. A., pr C. D. Judd, przewodniczący tej Konferencji, zaprosił do pomocy w organizacji pracy ze Słowianami Emila Hajdyka (Heidik) z Newcastle, który przed wojną był młodszym duchownym Kościoła ADS w Polsce.

W tym czasie z Polski w Adelaide przebywały już następujące osoby: Maria Wianowska z synem Anatolem, Alicja Stacherska i Danuta Kononiuk. W niedługim czasie dołączyła do nich Bogusława Sikorska, narzeczona A. Wianowskiego.

W sobotę dnia 30 września 1961 r. w kościele w Queenstown został zorganizowany Słowiański Kościół Adwentystów Dnia Siódmego. Słowem powitania służył Emil Hajdyk, a kazanie wygłosił pr C.H.R. Rieckmann. Po nabożeństwie przewodniczący Konferencji Południowej Australii, pr C.D. Judd przyjął do zboru na podstawie listów zborowych następujące osoby: E. Hajdika (Heidik) z Nowej Południowej Walii [NPW], małżeństwo Holowko z Prospect Church, Marię Wianowską i Anatola Wianowskiego z Polski, Viiner z Charbina (Mandżuria), S. Viiner z Prospect Church, Suez z Prospect Church, Jesuninę (Esienina) z Harbina (Mandżuria), Alicję Stacherską z Polski. Przez wyznanie wiary przyjęto: małżeństwo Szczerbakow, małżeństwo A. Czerdaków (Cherdak). Razem było 15 członków na pierwszym organizacyjnym zebraniu Kościoła Słowiańskiego.

Odbyły się też pierwsze wybory. Starszym zboru wybrano E. Hajdyka, zastępcę – Holowko, skarbnika – M. Wianowską, kier. Szkoły Sobotniej – A. Wianowskiego i organistkę – M. Wianowską.

Nabożeństwa grupy słowiańskiej a potem zboru odbywały się w następujących miejscach: Adventist High School, Prospect; w garażu małżeństwa Holowków, Mansfield Park; w starym drewnianym budynku kościelnym (ADS), Queenstown; w sali nad biurami Konferencji Kościoła ADS w S.A., 82 Angas St., City; następnie w W.E.A. Hall, Franklin St. City. W roku 1962 utworzony został specjalny Fundusz Kościelny z myślą o przyszłym własnym budynku kościelnym. Na ten cel członkowie składali po dwa szylingi tygodniowo. Zbieraniem pieniędzy zajmowała się Zofia Napora.[1]

W dniu 13 listopada 1961 roku do Adelaide z Polski przyjechał pr Jerzy Lipski[2] z żoną Lillą i córką Ireną. W dniu 22 grudnia tego roku pr Lipski został przyjęty do pracy misyjnej i emigracyjnej przez Konferencję Południowej Australii Kościoła ADS. Współpracując z pastorem Rieckmannem sprowadzał wielu członków z Polski i wkrótce liczba członków z Polski kilkakrotnie przewyższyła liczbę tych, którzy tworzyli pierwszy kościół słowiański. Na przełomie 1962/63 Kościół Słowiański (Slavic Church) przeobraził się w zbór polski, który przyjął nazwę Polski Kościół Adwentystów Dnia Siódmego (Polish Seventh-day Adventist Church). Pierwszym pastorem został pr Jerzy Lipski.[3]

W roku 1963 liczba dorosłych wyznawców zboru wynosiła 29 osób, w roku 1964 wzrosła do 38, w 1965 do 65 osób. Pod koniec 1968 roku wynosiła 110 dorosłych (ochrzczonych) a wraz dziećmi 160 osób. Na przestrzeni lat 1962–1968 przybyło z Polski do Adalaide ponad 200 osób, z czego część wyjechała do Melbourne (z uwagi na łatwiejsze otrzymanie pracy).

Dotychczasowy hall, w którym odbywały się nabożeństwa stał się stanowczo za mały, a nade wszystko dzieci i młodzież nie miały odpowiednich pomieszczeń dla klas Szkoły Sobotniej. Należało się rozejrzeć za większym lokalem. Z pomocą przyszli australijscy współwyznawcy. Przewodniczący Konferencji w Australii Południowej, pr L.C. Coombe oraz skarbnik i sekretarz, C.D. Morgan, nawiązali kontakt z zarządem Congregational Church i w wyniku pertraktacji w roku 1967 roku został nabyty dla polskich wyznawców Kościoła ADS przy 3A Baliol St., College Park budynek kościelny, zbudowany przez członków Kościoła Kongregacjonalnego w 1879 r. Koszt kupna wynosił około $16,000. Wykorzystano wtedy pieniądze z Funduszu Kościelnego, poza tym członkowie zadeklarowali tygodniowe lub kilkutygodniowe zarobki, co stanowiło około 1/3 ceny, 1/3 ceny pokryła Konferencja w formie daru, a na 1/3 zaciągnięto pożyczkę, którą spłacano w banku ratami.[4]

W kościele tym jest ponad stuletnia historia zaklęta w jego kamiennych murach i kolorowych witrażach, której nikt chyba nie opisywał ani pamięta. Śmiało można powiedzieć, że „nowożytna” historia tego kościoła zaczęła się kiedy w październiku 1967 roku zakupiła go grupa zapalonych polskich wyznawców adwentyzmu i nadgryziony zębem czasu kościół – ożył. W ciągu trzech miesięcy budynek kościelny odremontowano. Dnia 27 stycznia 1968 nastąpiło poświęcenie kościoła, na którą to uroczystość przybyli przedstawiciele Zarządu Konferencji Kościoła ADS w Australii Południowej, goście z innych zborów australijskich, przedstawiciel ministerstwa imigracji oraz ponad 100-osobowa grupa z polskiego zboru w Melbourne z pastorami W. Siemienowiczem i G. Baronem, a także kilka osób z polskiego zboru w Newcastle i pastorem R. Wawrzonkiem. Na uroczystość tę przybył zaproszony przedstawiciel Kościoła Kongregacjonalnego, który był bardzo wzruszony, widząc odnowiony budynek. Należy dodać, że byli użytkownicy kościoła woleli sprzedać nam ten budynek za niższą ceną ($16,000), aby służył dalej jako Dom Modlitwy, niż sprzedać go za wyższą ceną w celach komercyjnych.[5]

Od tej pory, po wyremontowaniu, kościół ożył nabożeństwami, zebraniami, wykładami, dyskusjami, śpiewem i muzyką — ku czci i chwale Boga, który okazał nam tyle łask i dobroci.

Ponieważ olbrzymią większość polskiego zboru stanowili ludzie młodzi, a więc w pracy duszpasterskiej dużą wagę poświęcono sprawom wychowania dzieci i młodzieży. Specjalne klasy wiekowe dla nauki religii z odpowiednimi nauczycielkami. Zorganizowano także Oddział Młodzieży, którego kierownictwo organizowało specjalne programy, wspólne wycieczki turystyczno-krajoznawcze, wieczornice, a w okresie letnim obozy namiotowe. We wczesnym okresie sprawami młodzieży zajmowali się: Anatol Wianowski, Albin Kocur, Andrzej Napora i Jerzy Markowski, a nieco później Jerzy Brzeźniak.

Ważną rolę w życiu i rozwoju polskiego zboru stanowiły od samego początku i później chór, orkiestra i różne grupy wokalne. Najdłużej chór prowadziły: Irena Napora (była dyrygentką przez 13 lat), a drugą wieloletnią dyrygentką była Bogusława Wianowska, a między nimi i w różnych przerwach Tadeusz Jezierski, Jan Król, Aleksander Baron, Grażyna Macko i Ela Harper. Chór występował w nabożeństwach i uroczystościach kościelnych, a także na zewnątrz w różnych ewangelizacjach, koncertach w domach polskich i innych miejscach jak aule szkolne, hole miejskie przy ratuszach, np. w Adelaide Town Hall i innych miejscach, kampach, w czasie kongresów w różnych stanach Australii.

Podobną rolę jak chór spełniała także orkiestra, zorganizowana przez Pawła Przybyłko nieco później. Były to najpierw małe początki. Czasowo prowadził ją Tadeusz Jezierski i później znowuż Paweł Przybyłko. Z kolei orkiestrą zajął się jego młodszy brat, Józef Przybyłko, który włączył do orkiestry więcej osób i więcej różnych instrumentów muzycznych. Prowadził ją około 6 lat, przy czym w ostatnich dwóch latach na przemian prowadził ją także Lothar Bukojemski, który dodatkowo założył i ćwiczył mały zespół gitarzystów złożony ze starszych i młodszych.

Na przestrzeni lat 1964–68 nawiązano kontakty ze zborami australijskimi. W ramach tych kontaktów chór i orkiestra polskiego zboru odwiedziły szereg zborów australijskich z odpowiednio przygotowanymi programami religijnymi i to nie tylko na terenie Adelaide, ale także w dalszych miejscowościach jak Whyalla, Murray Bridge oraz Mount Torrens. W czasie tych odwiedzin przedstawiono nie tylko program religijny, lecz także na życzenie gospodarzy dano pokaz polskiej pieśni i muzyki ludowej. W 1966 roku z grupą liczącą ponad 60 osób udano się z bogatym programem do polskiego zboru w Melbourne.[6]

Zbór w Adelaide także był odwiedzany przez wizytujących polskich pastorów z innych zborów polskich w Australii, a byli nimi: Jan Borody, Jan Skrzypaszek i Romuald Wawrzonek oraz inni goście z Canberry: mgr Jerzy Nurzyński i dr Janusz Nurzyński. Szczególnie aktywna była młodzież przygotowu­jąca różne programy słowno muzyczne, np. pod kier. Bogusława Kota przygotowano program „Rzecz o człowieku.” W pierwszym kwartale 1975 roku, na zaproszenie zboru w College Park, przybyła z Melbourne 100 osobowa grupa młodych i starszych z programem „Samson.” W programie tym wzięły także udział zespoły wokalno-muzyczne „Czarne Diamenty,” „Survivors” i „Złote Struny.” Następnego dnia, w niedzielę, goście i gospodarze udali się nad rzekę Murray, gdzie wynajętym, dużym statkiem, odbyła się kilkugodzinna wycieczka po rzece.[7]

W styczniu 1976 roku, po 14 latach pracy w zborze polskim w Adelaide, pr Jerzy Lipski przeszedł na emeryturę. Jego miejsce zajął przybyły w tym samy czasie z Melbourne pr Eugeniusz Jan Majchrowski[8]. Przed swoim przybyciem do Adelaide, pr Majchrowski, na zebraniu namiotowym w Nunawading, VIC., został ordynowany do pracy kaznodziejskiej.[9]

W 1977 roku, w dwóch grupach – w maju i wrześniu, przybyło do Adelaide z Chin ogółem 17 osób adwentystów (niektórzy z nich byli ochrzczeni w obozie w Hong-Kongu) oraz sympatyków adwentyzmu. Następnie kilkoro z nich, po dalszym przygotowaniu katechetycznym, zostało ochrzczonych w naszym zborze. Wszyscy stali się członkami zboru w College Park. Zbór roztoczył nad nimi opiekę i w przeciągu blisko dwóch lat pastorzy Eugeniusz Majchrowski i Jerzy Lipski oraz starszy zboru Mikołaj Grabkowski (znali język rosyjski) służyli im w klasie rosyjskiej Szkoły Sobotniej i kazaniami po rosyjsku w kaplicy, a Wala Radziszewska zajmowała się dziećmi. W późniejszym czasie członkowie ci stworzyli własną grupę rosyjsko-chińską i zgromadzali się w Queenstown.[10]

W ciągu kolejnych kilku lat w zborze prowadzone były różne odczyty o charakterze religijnym i zdrowotnym. Zagadnieniami zdrowia zajmowało się Polskie Towarzystwo Wstrzemięźliwości, które do tych wykładów zapraszało odpowiednich prelegentów. Tematykę zdrowotną nadawano także w polskich audycjach radiowych.[11]

Dnia 12 marca 1983 roku odbyły się uroczystości XX-lecia powstania polskiego kościoła, a otwarcia dokonali miejscowy pastor (od roku 1976) E.J. Majchrowski w asyście pr J. Lipskiego i starszych zboru z całego okresu: Stanisława Brzeźniaka, Piotra Przybyłki, Mikołaja Grabkowskiego, Andrzeja Napory, Mariana Jantosa, Bogusława Kota, Jana Króla i Artura Radziszewskiego. W poprzednich latach byli nimi także pastorzy Jerzy Lipski i Eugeniusz.J. Majchrowski.

Pastor C.D. Judd, który dwadzieścia lat przedtem zakładał ten zbór, powiedział: Wielkim przywilejem dla mnie jest uczestniczenie w waszej uroczystości. Kiedy myślę o skromnych początkach tegoż kościoła – wierzę, że należy Bogu dziękować… To było wspaniałe. W ciągu kilku lat zorganizowano i zakupiono kościół. To mi wiele mówi o miłości, poświęceniu, oddaniu i wierze waszej i ludzi, którzy tą sprawą kierują. Daliście wspaniały przykład dla innych kościołów jeśli chodzi o wasze regularne uczestniczenie w nabożeństwach, waszą ofiarność, lojalność we wspieraniu Apelu Misyjnego — to tylko kilka przykładów waszego oddania i wiary. Chcielibyśmy dzisiaj powiedzieć — dziękujemy wam za to… Jesteśmy szczęśliwi, że przyszliście tu do nas z waszym poświęceniem, z waszym całym zasobem kulturowym… Wierzymy, że wszystkie grupy etniczne (a jest ich w Australii ponad 20) uczynią ten kraj jeszcze lepszym i przyczynią się do jego budowy….

A oto co powiedział przewodniczący Konferencji w Australii Południowej, pr C. Christian:

Wielkim przywilejem jest być wśród was w tak uroczystej chwili. Moich słów będzie mało. Wierzę, że Pan Bóg prowadził was do tej pory. Wierzę, że wy Polacy dodajecie coś dobrego do wspólnoty adwentystycznej w Adelaide. Kocham waszą muzykę. Koncerty, które organizowaliście, były koncertami w prawdziwym tego słowa znaczeniu. Myślę, że nie pozwolicie, aby to kiedyś zamilkło. Chcę wam również podziękować za to, że pomagacie waszym nowoprzybyłym rodakom, którzy osiedlili się w Adelaide…

O początkach kościoła mówił pr J. Lipski:

Z pomocą Bożą dnia 13 listopada 1961 r. przyjechałem do Adelaide i tutaj spotykam członków z Polski: braterstwo Wianowskich, s. Alicję Stacherską i s. Danutę Kononiuk. Wcześniej już była zorganizowana grupa słowiańska. Miesiąc po przyjeździe do Adelaide zostaję zaproszony do pracy misyjnej przez ówczesnego przewodniczącego Zjednoczenia pastora C.D. Judd. Razem z pastorem C.H. Rieckmannem rozpoczęliśmy pracę nad sprowadzaniem członków z Polski… W międzyczasie większość członków z grupy słowiańskiej wyjechała albo przeniosła się do innych zborów. Pozostali członkowie z Polski i kilka osób z Rosjan. Z Polski przyjeżdża coraz więcej osób i na przełomie roku 1962/63 zbór słowiański (Slavic Church) przeobraża się w zbór polski (Polish Church) i odtąd nabożeństwa odbywają się wyłącznie w języku polskim… Pod koniec 1975 roku zbór nasz liczył 134 członków i 38 dzieci…

O działalności i roli kościoła w polskiej społeczności mówił pr E.J. Majchrowski:

W życiu naszym wszelkie błogosławieństwa i powodzenie zawdzięczamy Bogu. Kiedy spoglądamy wstecz na nasze życie, wszędzie widzimy niebiańską Opatrzność, wszędzie widzimy opiekuńczą dłoń naszego Ojca.

Początki były trudne, ale z czasem zbór okrzepł i stanowi obecnie znaczny ośrodek adwentystyczny w Południowej Australii. W zborze istnieje zawsze silny oddział młodzieży, który jest awangardą w pracy wewnątrz i na zewnątrz kościoła. Wybitną rolę odgrywają – chór i orkiestra.

Osobną kartę stanowi Szkoła Polska zorganizowana na początku lat 70-tych, staraniem której w ciągu lat zorganizowano cały szereg imprez filmowych, wykładów poruszających przeróżne zagadnienia natury zdrowotnościowej – z udziałem lekarzy i znawców przedmiotu. Łącznie z Polskim Towarzystwem Wstrzemięźliwości, któremu patronuje nasz kościół, na wykładach publicznych, organizowanych w holu kościelnym oraz w audycjach radia etnicznego, propagowano różne aspekty dotyczące zdrowia człowieka i walki z takimi plagami społecznymi jak tytoń i alkohol. Można by wymienić kilku naukowców, którzy prowadzili niektóre z tych wykładów: dr A. Czechowicz z Adelaide, dr R. Siemienowicz z Melbourne i dr Janusz Nurzyński (Ron Nielsen) z Narodowego Uniwersytetu w Canberze.

W przeszłości, a nawet i obecnie wzajemne stosunki między naszą zborową społecznością, a ogólnie społecznością polską w Adelaide nie zawsze układały się najlepiej. Przede wszystkim wynikało to z braku znajomości wśród tutejszej Polonii adwentystów jako wyznania religijnego, które posiada dzisiaj swoją pozycję w świecie. W przeszłości Polacy w większości uważali, że co nie jest katolickie, to nie jest polskie. Z drugiej strony w początkowym okresie, jako młody zbór w obcym kraju, nie zawsze zwracaliśmy większą uwagę na potrzebę komunikowania się z otaczającymi nas Rodakami, którzy „nota bene” nastawieni byli do nas niechętnie. Nawet później, gdy podejmowaliśmy jakieś kroki w tym kierunku, to patrzono na nas podejrzliwie, ale była pewna grupa ludzi wśród tutejszych działaczy polonijnych, która była do nas życzliwie nastawiona i zachęcała do bliższych kontaktów.

Jednym z pierwszych było nawiązanie kontaktu z Polskim Towarzystwem Historycznym w Australii, kierowanym przez nieżyjącego już mgra Mariana Szczepanowskiego, a później z grupą z Enfield.

Z pierwszych kontaktów grupowych był udział naszych talentów muzycznych w organizowanym przez Koło Polskie w St. Marys, Dniu Matki. Później w konkursach Słowa Polskiego organizowanych przez Polską Macierz Szkolną. Kiedy talenty muzyczne naszej młodzieży stały się bardziej znane, zapraszano naszą grupę wokalną i orkiestrę na organizowane przez tutejszych miłośników muzyki (panie Irenę i Danutę Lewickie oraz panów J. Dudzińskiego i J. Lewickiego) -Young Talent Concert.

Mieliśmy od samego początku dostęp do radia etnicznego, gdzie wygłaszane były pogadanki z dziedziny zdrowia czy problemów ogólnoludzkich. Jednym z pionierów polskich programów radiowych, obok pana Jerzego Dudzińskiego, był nasz brat, inż. Andrzej Napora. Należy dodać, że pierwsze audycje polskie nagrywane były w prywatnym mieszkaniu pana A. Napory.

Bardzo dobrze układała się współpraca z ks. M. Gębickim, który kontynuował pracę redakcyjną, po zaprzestaniu wydawania „Głosu Millenium,” w nowym miesięczniku „Nowa Epoka.” Stałym korespondentem był Bogusław Kot, a także „Kącik zdrowia” prowadzili doktorzy: Benjamin Nowicki i Józef Przybyłko.

Dużą rolę w kontaktach z Rodakami miały koncerty naszych zespołów. Należy tu nadmienić chociażby kilka, np. pierwszym takim był koncert dla Polonii w Adelaide, był to koncert zorganizowany w roku kopernikowskim 1973 w Domu Kopernika, później był Grand Concert w Centralnym Domu Polskim w Adelaide.

Nie omijamy spraw społecznych. I tak w październiku 1981 roku zorganizowano koncert w Centralnym Domu Polskim na Pomoc Polsce (Help Poland Live), z którego całkowity dochód w wysokości $1,540 przekazano na zakup lekarstw dla Polski.[12] We wrześniu 1982 r. odbył się Koncert Rodzinny także w Domu Polskim na rzecz Australijskiego Czerwonego Krzyża, który przyszedł nam i naszym Rodakom w Kraju z pomocą w trudnych chwilach stanu wojennego, a przekazany dochód z Koncertu wyniósł $1,750.[13] W następnym roku z koncertu zorganizowanego w Town Hall, City, również dla Czerwonego Krzyża, przekazano sumę $2,200. Inny koncert zorganizowano w St Peters College. „Koncerty na Czerwony Krzyż” koordynowane były przez Bogusława Kota i Elżbietę Stacherską-Kot.[14]

Pomagaliśmy też w pracach Komitetu „Help Poland Live.” W zbiórce pieniędzy w „Walk-a-thon,” nasza młodzież zebrała $400.

Z innych prac społecznych należy wymienić udział w corocznych zbiórkach na Austcare, Czerwony Krzyż, Głodujących, Ociemniałych. Zaangażowaliśmy się również jako kościół w bezinteresownej pomocy naszym Rodakom – uchodźcom w okresie Stanu Wojennego w Polsce. Jako jedni z pierwszych, zorganizowaliśmy Komitet Pomocy Uchodźcom. Sponsorowaliśmy uchodźców polskich z obozów w Europie za pośrednictwem Immigration Department (przekazywali nam nazwiska i dane tych, których mogliśmy sponsorować), gościliśmy ich u siebie w domach, pomagaliśmy im w poszukiwaniu pracy, dachu nad głową, mebli itp. Organizowaliśmy im wycieczki i pikniki.

W każdym z nas musi być przeświadczenie, że tylko wtedy będziemy mogli wykonać nasze zadanie wśród otoczenia, zadanie, do którego Bóg nas powołał, gdy bez względu na stosunek innych do nas, będziemy ludzi obdarzali miłością.[15]

Z późniejszych wydarzeń odnotować należy wystawienie Kantaty „Noc największego z cudów” w Domu Kopernika, którą przygotowała i dyrygowała Bogusława Wianowska.

W 1986 roku po raz pierwszy wzięliśmy udział w „Polskim dniu – Dożynki,” gdzie zorganizo­waliśmy stoisko z literaturą i rozpowszechniliśmy kilkaset egzemplarzy wydanego z tej okazji specjalnego numeru „Wiadomości Polonii Adwentystycznej,” który był przygotowany przez Bogusława Kota z udziałem redaktora pr E. Majchrowskiego i Andrzeja Napory. Poza tym było sporo innej literatury, a między innymi zdrowotnościowej w języku angielskim i polskim. Chór i zespół miały półgodzinny koncert w jednej z sal koncertowych.

Duszą „Dożynek” był pan Jerzy Dudziński, który kilkakrotnie zapraszał do Komitetu Dożynkowego pr Eugeniusza Majchrowskiego i Bogusława Kota. Podczas „Dożynek” wystawiano także, najpierw autobus odpowiednio przystosowany, a później namiot, w którym nasze pielęgniarki i nasi lekarze badali ciśnienie krwi i udzielali tym, którzy byli chętni, odpowiednich informacji zdrowotnych. Na naszych stoiskach z literaturą znajdowały się książki zawierające treści o charakterze zdrowotnym, rodzinnym, społecznym oraz tych, które dotyczą zwalczania patologii społecznych i inne. W „Dożynkach” wielokrotnie występowały: chór lub zespoły wokalne i muzyczne. Przez szereg lat organizacją naszego stoiska zajmował się Andrzej Napora, a później pomagali mu inni. W okresie pracy pr Dariusza Kuberka, dwukrotnie był on konferansjerem przy otwarciu „Dożynek.”[16]

Z biegiem lat budynek kościelny wymagał dalszych remontów. W 1975 r. tynkowany sufit budynku kościelnego zaczął odpadać, wówczas Marian Jantos, z pomocą innych, wyłożył sufit drewnianą wykładziną (w tym celu zbudowano rusztowanie). W 1978 roku na całym budynku, łącznie z kaplicą, został położony nowy dach. W latach 1988–89, z uwagi na duże pęknięcia w niektórych miejscach, musiano przeprowadzić generalny remont struktury budynku, a przy okazji zbudowano piękny balkon na 70 miejsc, których zaczynało brakować. Remont ten trwał kilka miesięcy. W tym czasie nabożeństwa odbywały się w kaplicy obok głównego kościoła.[17]

W pierwszej połowie 2002 r. przebudowano całe zaplecze kościoła i attykę. Powiększono hol kościelny i urządzono nowoczesną kuchnię. Dobudowano do holu nowoczesny budynek, w którym znalazło się miejsce na duży pokój dla najmłodszych dzieci, urządzenia sanitarne dla kobiet i mężczyzn oraz niepełnosprawnych. Ta część została oddzielona od holu przestronnym korytarzem, z którego są wyjścia nie tylko do holu, pokoju i urządzeń sanitarnych, ale też na zewnątrz z jednej i drugiej strony. Przebudowano górną część budynku, nad holem, w której wygospodarowano trzy pokoje dla starszych dzieci i młodzieży różnych grup wiekowych. Całość kosztowała $212,000 a także wiele własnej pracy. Uroczyste otwarcie tej części budynku, z przecięciem wstęgi, odbyło się 1 czerwca 2002 r.[18]

Kaplica przy kościele, używana przeważnie przez młodzież, była kilkakrotnie remontowana w ciągu minionych lat. Jednakże gruntowny remont przeprowadzono własnymi siłami na przełomie 2005–2006 roku.

Od chwili powstania polskiego zboru adwentystycznego w Adelaide służyli mu pastorzy: Jerzy Lipski do końca 1975 roku, Eugeniusz Jan Majchrowski od stycznia 1976 do sierpnia 1993 roku oraz honorowo do końca tegoż roku. Następnie w oczekiwaniu na pastora z Polski przez blisko rok pr Andre van Rensberg, ponownie pr Eugeniusz Majchrowski opiekował się zborem do przyjazdu z Polski pr Dariusza Kuberka[19] we wrześniu 1995 roku.[20] Pastor Dariusz Kuberek służył zborowi przez 10 lat aż do jego tragicznej śmierci w dniu 15 lipca 2005 roku.[21] Przez kilka miesięcy 2005 roku, z ramienia Konferencji, zborem opiekował się pr Mao Tui. W dniu 3 lutego 2006 roku przybył z Polski do zboru w College Park nowy pastor, Jan Pollok[22], który służy zborowi do dzisiaj.[23]

W minionym okresie, oprócz cotygodniowych nabożeństw sobotnich i popołudniowych zebrań młodzieży, organizowano różnego rodzaju wykłady o charakterze ewangelizacyjnym, zdrowotnym; różnego rodzaju seminaria, odczyty naukowe, szczególnie z dziedziny archeologii biblijnej, na które zapraszano wszystkich zainteresowanych z zewnątrz. Poza tym miejscowy pastor, E.J. Majchrowski, wielokrotnie w różnych okresach prowadził wykłady biblijne, często o historycznym podkładzie i proroctwa. Wykładowcami byli także ewangeliści z zewnątrz, naukowcy, pastorzy (była gościnna wymiana polskich pastorów z różnych stanów Australii), lekarze itp. Czasami byli to okazyjni goście, jak np. na początku kwietnia 1988 roku prof. dr hab. Witold Zatoński, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Lekarskiego oraz wiceprezes Polskiego Tow. Przeciwtytoniowego, a zarazem kierownik Zakładu Kontroli Raka i Epidemiologii w Instytucie Onkologii im. Marii Curie-Skłodowskiej w Warszawie. Przebywał on w Adelaide przez dwa tygodnie na zaproszenie Światowej Organizacji Zdrowia z okazji odbywającego się kongresu na temat Promocji Zdrowia, w „Convention Centre.” Z tej okazji wygłosił on w naszym kościele dwa wykłady nt. przyczyn powstawania raka i w jaki sposób zapobiegać temu. Słuchaczami byli nie tylko członkowie naszego zboru lecz również sporo gości z adelajdzkiej Polonii.[24]

Na początku grudnia 2005 roku, przybył do nas z Polski dr Jacek Matter, który przeprowadził szereg wykładów o charakterze seminaryjnym na temat stresu i depresji. Były to wykłady dla polskiej publiczności prowadzone w Sali wykładowej w Queen Elizabeth Hospital.[25]

Były także wizyty gości z zagranicy z ramienia władz i instytucji kościelnych. Dwukrotnie odwiedził zbór przewodniczący Zarządu Kościoła w Polsce, pr Władysław Polok. Kilkakrotnie gościł w kościele w College Park pr Rajmund Dąbrowski, dyr. d/s komunikacji i rzecznik prasowy przy Generalnej Konferencji Kościoła ADS, w marcu 2002 r., na XV Kongresie Polonii Adwentystyczne w Adelaide w dniach 25-28 grudnia 2003 r. Innym razem odwiedził nasz zbór gdy przebywał służbowo w Sydney i Melbourne.^[26]

Pod koniec lat dziewięćdziesiątych (1995–2002) na kanale telewizyjnym 31 – społecznym, Andrzej Ganczarczyk zainicjował nadawanie polskich programów. Stworzył grupę w kościele, która była mu pomocna w układaniu tych programów. Wśród nich byli między innymi Ruta i Bogdan Ciukowie, Henryk Rygorowicz i inni. Przygotowywano dzienniki i inne programy. Z czasem A. Ganczarczyk zaprosił do współpracy także inne osoby ze społeczności polskiej i tak powstała „Polwizja,” której program zaczynał się piosenką „Bo wszyscy Polacy to jedna rodzina….” Z naszej strony serię wykładów o charakterze religijno-społecznym prowadził pr Dariusz Kuberek, a także pr Kuberek z dr Zachariaszem Baranem prowadzili program „Twoje zdrowie w twoich rękach.” Program ten rozpoczęto nadawać w połowie października 1998 r. W „Polwizji” program prowadził także ks. Marian Szablewski. Programy „Polwizji” nadawane były do czasu zamknięcia kanału 31. Odbył się także specjalny Koncert „Polwizji” o charakterze charytatywnym na „Dom Spokojnej Starości.”[27]

Przez ostatnie 15 lat nadawane są także adwentystyczne audycje radiowe „Głos Nadziei,” które prowadzi Andrzej Napora. Zanim zaczęto nadawać własne audycje, mieliśmy niekiedy dostęp do innych stacji nadających programy po polsku. Były to zwykle dziesięcio- lub piętnasto-minutowe programy zdrowotne. W audycjach „Głosu Nadziei” bierze udział większa liczba osób.

W dniach 27 września do 18 października 1998 r. grupa 21 osób ze zboru w College Park z pr D. Kuberkiem, dr J. Przybyłko i M. Jantosem, przebywali na Wyspach Salomona. Celem tej wyprawy była pomoc przy wykończeniu budowy szkoły w miejscowości Talakali na wyspie Malaita.[28]

W ostatnich latach zbór w College Park ma własną stronę internetową, którą prowadzi Andrzej Ganczarczyk. Bardzo często programy kościelne, a szczególnie kazania z oprawą muzyczną (pieśni i muzyka) przekazywane są na żywo (inter live streaming).

Polski Kościół Adwentystów w College Park prowadzi także szeroko pojętą pracę społeczną. Między innymi prowadzi działalność edukacyjno-charytatywną, szczególnie wśród społeczności aborygeńskiej, a także prowadzi szkolenia w zakresie popularyzacji wiedzy na temat zdrowego sposobu odżywiania. Ponad to wspiera prace remontowo-porządkowe na terenie siostrzanego zboru aborygeńskiego w Port Augusta, gdzie we wrześniu 2003 roku wieloosobowa grupa z College Park przeprowadziła specjalny program „Mai paly week”- Tydzień dobrej żywności.[29] Poza tym zbór jest zaangażowany w pracy społeczno-zdrowotnościowej w Centralnej Australii – w miejscowości Aputula (Finke), która jest położona jedynie kilkanaście kilometrów od geograficznego centrum Australii. Do tej miejscowości w latach 2004-2008 udawała się wyprawa ze zboru w College Park trzykrotnie. Ostatnio w lipcu 2008 roku.[30]

Wśród wielu różnych wycieczek organizowanych w ciągu minionych lat, wspomnieć należy o jednej zorganizowanej staraniem Klubu Seniora w zborze polskim w Adelaide. Była to wycieczka do Polish Hill River w pobliżu miejscowości Sevenhill. Było to z okazji 150 rocznicy osiedlenia się pierwszych polskich emigrantów w Południowej Australii. Uczestnicy poświęcili sporo czasu na zwiedzenie Kościółka-Muzeum, w którym znalazło się sporo eksponatów z okresu osiedlenia polskich emigrantów.[31]

W marcu 2008 roku uroczyście obchodzono czterdziestą rocznicę poświęcenia odremontowanego budynku kościelnego (47-rocznica istnienia polskiego zboru adwentystycznego w Adelaide) przy 3a Balliol St. College Park, SA. Na uroczystość tę przybyło mnóstwo osób zaproszonych z zewnątrz, byłych członków, którzy znaleźli się w zborach australijskich lub w innych zborach i grupach polskich z całej Australii, a nawet z Polski. Kościół był wypełniony „po brzegi.” Wielbiono Boga za Jego prowadzenie Słowem Bożym, modlitwą, pieśniami i muzyką.[32]

Polski Kościół ADS w Adelaide (College Park) liczy obecnie 180 ochrzczonych członków oraz około 40 dzieci i nieochrzczonej młodzieży. Należy zauważyć, że mamy sporą liczbę osób starszych, która ze względu na wiek i zdrowie nie może uczęszczać regularnie do kościoła, przebywa w domu albo w domach opieki, gdzie są odwiedzani przez rodzinę i przyjaciół, a niekiedy przywożeni do kościoła na specjalne uroczystości.